حق کمیسیون املاک: نحوه محاسبه و درصد کمیسیون فروش و اجاره (۱۴۰۲)

1400-09-05
20 دیدگاه
حق کمیسیون مشاورین املاک

حق کمیسیون املاک، کارمزد یا حق‌الزحمه‌ای است که بنا به کوشش و ارائه خدمات مشاورین املاک برای معاملات در نظر گرفته می‌شود. اخذ کمیسیون املاک باید متعارف باشد. اساسا هر موسسه ملکی در پایان روند معاملات، موظف است دریافت کمیسیون مشاورین املاک را بر مبنای ضوابط و مصوبه صنف مربوطه محاسبه کند. هیچکس حق ندارد میزان کمیسیون را از حالت قانونی خارج کند.

موسسات ملکی موظفند طبق تعرفه قانونی مبالغ را دریافت کنند. به طور کل حق کمیسیون به دو شکل ثابت و پلکانی محاسبه می‌شود. در برخی شهرها یا استان‌ها میزان یا درصد کمیسیون متفاوت است. ضمن اینکه افراد در صورت بروز تخلف می‌توانند از طریق مراجع قانونی و صنفی شکایت کنند. به طور کل در مهر ماه سال ۱۳۹۹ شرایط و ضوابط قانونی قابل استنادی برای دریافت یا پرداخت حق کمیسیون مشاورین املاک تدوین شد:

حق کمیسیون یا دستمزد معاملاتی مشاور معادل ۰.۵٪ کل ارزش معامله درنظر گرفته شود. بنابراین هر یک از طرفین می‌بایست ۰.۲۵٪ به مشاور به عنوان حق کمیسیون پرداخت کند؛ ۰.۲۵٪ خریدار و ۰.۲۵٪ فروشنده ملک.

اما این همه ماجرا نیست! برای درک دقیق‌تر ماجرا پیشنهاد می‌کنیم مطلب را تا انتها بخوانید.

تعریف کمیسیون و انواع آن در معاملات

کمیسیون در لغت به معنای انجمن، کمیته، حق العمل و مزد است. در این مورد مشخصا حق کمیسیون، کارمزد یا حق‌الزحمه‌ای است که بنا به کوشش و ارائه خدمات مشاورین املاک برای معاملات در نظر گرفته می‌شود.

نرخ محاسبه کمیسیون در هر شهر به‌واسطه اتحادیه املاک آن شهر معین می‌گردد. بنابراین نحوه محاسبه و درصد می‌تواند متفاوت باشد. اما به طور حق العمل امور ملکی به دو صورت انجام می‌شود:

  • ثابت
  • پلکانی

در حالت ثابت، درصد کارمزد یا حق‌الزحمه‌ مشاور املاک ثابت است. افزایش قیمت ملک هیچ تاثیری بر آن ندارد. در برخی شهرها مثل تهران از روش ثابت استفاده می‌شود و حق کمیسیون معامله براساس درصدی از ارزش کل معامله تعیین می‌گردد.

در حالت پلکانی قیمت املاک در میزان درصد محاسبه اثر گذار است. مثلا از یک میلیارد تا دو میلیارد درصدی مشخص. از دو میلیارد تا پنج میلیارد درصدی مشخص و به همین شکل. در حالت پلکانی از یک سقفی بالاتر، درصد کمیسیون کاهش پیدا می‌کند. مثلا:‌ در بندرانزلی حق کمیسیون به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. درصدهای پلکانی در بندرانزلی شامل موارد زیر است:

  • تا سقف ۵۰۰ میلیون ۱ درصد
  • از ۵۰۰ تا ۱ میلیارد ۰/۸ درصد
  • از ۱ میلیارد تا ۲ میلیارد ۰/۶ درصد
  • از ۲ میلیارد به بالا ۰/۵ درصد

به طور کل انواع کمیسیون در املاک شامل موارد زیر است:

  • حق کمیسیون خرید و فروش ملک
  • حق کمیسیون رهن کامل ملک
  • حق کمیسیون رهن و اجاره املاک
  • حق کمیسیون مشارکت در ساخت
  • حق کمیسیون معاوضه ملک
  • حق کمیسیون در صورت فسخ قرارداد
  • حق کمیسیون با قرارداد جعاله ملکی

اساسا هر موسسه ملکی در پایان روند معاملات، موظف است دریافت کمیسیون مشاورین املاک را بر مبنای ضوابط و مصوبه صنف مربوطه محاسبه کند. هیچ مجموعه یا مشاوری حق ندارد میزان کمیسیون را از حالت قانونی خارج کند.

حق کمیسیون املاک برای فروش

به طور عمومی حق کمیسیون یا دستمزد معاملاتی مشاور معادل ۰.۵٪ کل ارزش معامله درنظر گرفته می‌شود. بنابراین هر یک از طرفین می‌بایست ۰.۲۵٪ به مشاور به عنوان حق کمیسیون پرداخت کند؛ ۰.۲۵٪ خریدار و ۰.۲۵٪ فروشنده ملک.

علاوه بر این در زمان پرداخت کمیسیون، مالیات بر ارزش افزوده نیز محاسبه می‌شود. یعنی شما عملا مالیات این معامله را نیز باید پرداخت کنید. این پرداخت کاملا بر مبنای قوانین کشورمان است. تعهد پرداخت مالیات نیز بر عهده خریدار یا فروشند خانه خواهد بود. طبق مصوبه سال ۱۳۹۹، درصد مالیات برابر با ۹٪ است. (بررسی کنید: دریافت وام مسکن ۱۴۰۲ برای خرید خانه)

یک مثال:

محاسبه حق کمیسیون یک خانه ویلایی در دهکده ساحلی انزلی به قیمت ۲ میلیارد تومان. جدول محاسبه به شرح جدول زیر خواهد بود:

ارزش یا قیمت ویلا * درصد مشاور

 ۵.۰۰۰.۰۰۰ = ۲.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ * ۰.۰۲۵

حق کمیسیون * مالیات

۴۵۰.۰۰۰ = ۵.۰۰۰.۰۰۰ * ۰.۰۹

حق کمیسیون + مالیات

۵.۴۵۰.۰۰۰ =۵.۰۰۰.۰۰۰ + ۴۵۰.۰۰۰

سهم پرداختی هریک از طرفین معامله به مشاور

۵.۴۵۰.۰۰۰

حق کمیسیون برای اجاره

مشاور املاک در خصوص قرارداد اجاره موظف‌اند طبق قانون، 25٪ از میزان یا مبلغ اجاره بهایی که طرفین بر سر آن به توافق رسیده‌اند را به عنوان حق کمیسیون دریافت کند.

یک مثال:

فرض کنید در خصوص اجاره آپارتمان یا خانه‌ای ویلایی در ساحل قو بندر انزلی به توافق رسیده‌اید. مبلغ اجاره ۳ میلیون تومان است. جدول محاسبه به شرح جدول زیر خواهد بود:

عدد یا مبلغ اجاره * ۰.۲۵٪

 ۷۵۰.۰۰۰ = ۰.۲۵ * ۳.۰۰۰.۰۰۰

حق کمیسیون * مالیات

۶۷.۵۰۰ = ۰.۰۹ * ۷۵۰.۰۰۰

حق کمیسیون + مالیات

۸۱۷.۵۰۰ =۶۷.۵۰۰ +  ۷۵۰.۰۰۰

سهم پرداختی هریک از طرفین معامله به مشاور

۸۱۷.۵۰۰

حق کمیسیون رهن

محاسبه کمیسیون رهن با اجاره ماهیانه کمی متفاوت است. باید در ابتدا مبلغ کل رهن خانه را به اجاره تبدیل کنید. درصد مالیات در تمام موارد ثابت است.

یک مثال بزنیم:

فرض کنید رهن کامل یک آپارتمان نوساز در خیابان پاسداران بندر انزلی به قیمت ۱۵۰ میلیون تومان باشد. حق کمیسیون طبق جدول زیر محاسبه می‌گردد:

رهن به اجاره تبدیل شود

 ۴.۵۰۰.۰۰۰ = ۳۰.۰۰۰ * ۱۵۰

مبلغ اجاره * درصد کمیسیون

۱.۱۲۵.۰۰۰ = ۰.۲۵ * ۴.۵۰۰.۰۰۰

حق کمیسیون * مالیات

۱۰۱.۲۵۰ = ۰.۰۹ *  ۱.۱۲۵.۰۰۰

جمع پرداختی

 ۱۲۲۶۲۵۰ = ۱.۱۲۵.۰۰۰  + ۱۰۱.۲۵۰

جمع‌بندی

  • طبق قانون حق کمیسیون یا دستمزد معاملاتی مشاور معادل ۰.۵٪ کل ارزش معامله است.
  • هر یک از طرفین می‌بایست ۰.۲۵٪ به مشاور به عنوان حق کمیسیون پرداخت کند؛ ۰.۲۵٪ خریدار و ۰.۲۵٪ فروشنده ملک.
  • هنگام پرداخت حق کمیسیون، مالیات بر ارزش افزوده به جهت معامله ملک حتما در نظر گرفته خواهد شد.
  • در حالت ثابت، درصد کارمزد یا حق‌الزحمه‌ مشاور املاک ثابت است.
  • در حالت پلکانی قیمت املاک در میزان درصد محاسبه اثر گذار است.
  • حق کمیسیون اجاره: 25٪ از میزان یا مبلغ اجاره بهایی که طرفین بر سر آن به توافق رسیده‌اند.
  • در برخی از شهرها صنف یا اتحادیه بر اساس شرایطی خاص کمیسیون را پلاکانی در نظر می‌گیرند.

قطعا آگاهی از چنین مواردی در پروسه معاملات املاک می‌تواند از بروز سو استفاده‌های احتمالی جلوگیری کند. بسیاری از خریداران یا فروشندگان، یا افرادی که در پی اجاره املاک هستند و حتی آنهایی که جز خانه اولی‌ها محسوب می‌شوند براحتی با همین فرمول‌های می‌توانند میزان کمیسیون را بررسی کنند. (بیشتر بدانید: هزینه مشاعات واحدهای مسکونی برای آپارتمان نشین‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟)

در پایان، می‌توانید برای مطالعه مقالات بیشتر به صفحه دانستنی‌های معاملات ملکی مراجعه کنید. در صورت نیاز برای بررسی قیمت و جزئیات املاک و مستغلات در بندر انزلی، کافی‌ست از طریق لینک وارد صفحه اصلی سایت خانه انزلی شوید.

(اخرین بروزرسانی در ۱۵ مرداد ۱۴۰۲)

بهمن فلاحی

نویسنده و مدیر ارشد محتوا در تحریریه «خانه انزلی»

20 دیدگاه

  1. Mohammad javadi
    1400-09-06
    | پاسخ
    | پاسخ

    مطلب خیلی خوبی بود. تشکر. خیلی مواقع پیش می‌اد که افراد به همین موارد قانونی اکتفا نمی‌کنن. در خصوص کمیسیون همه باید طبق قانون عمل کنن و اینجور اطلاع‌رسانی‌ها لازمه.

    • بهمن فلاحی
      1400-09-06
      | پاسخ
      | پاسخ

      سپاپ از همراهی شما. خوشحالیم که مطلب براتون مفید بوده.

  2. جابر احمدزاده
    1400-09-10
    | پاسخ
    | پاسخ

    سلام مطلب خیلی خوبی بود. یه چیزی می‌خواستم اضافه کنم. چندی پیش توی ایسنا می‌خوندم و برای باقی خواننده‌ها میذارم شایر جالب باشه.
    به نقل از ایسنا:

    مشاوران املاک باید در همه معاملاتی که ثبت می‌کنند، تابع قوانین و بخشنامه صنفی باشند و مثلا برای نوشتن یک قرارداد اجاره به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان رهن کامل، از هر طرف معامله ۵۰۰ هزار تومان حق کمیسیون و ۴۵ هزار تومان مالیات ارزش‌ افزوده دریافت کنند. در این شرایط اگر مشاور املاک زیاده‌خواه باشد و مبالغ بیشتری دریافت کند، مشتری می‌تواند از طریق شکایت به بازرسی اتحادیه، تعزیرات و قوه قضاییه حق خود را برگرداند اما ساده‌ترین راه این است که همان ابتدای کار، دو طرف معامله مقابل زیاده‌خواهی او بایستند و مبلغ اضافه به‌ عنوان حق کمیسیون پرداخت نکنند.

    رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران می‌گوید: احتمال این که از ۱۲ هزار مشاور املاک تهران، برخی زیاده‌خواه و متخلف باشند، اتفاق عجیبی نیست اما اگر هر دوطرف معاملات مسکن نسبت به حق‌ و حقوق خود آگاهی داشته باشند، نوشته‌ای را بدون خواندن امضا نکنند و در ازای پرداخت وجوه رسید بگیرند، بخش زیادی از این تخلفات رخ نمی‌دهد.

    مصطفی‌قلی‌خسروی در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به این که نرخ‌نامه حق کمیسیون املاک در سایت اتحادیه و رسانه‌ها منتشر شده و حتی هر واحد صنفی نیز مکلف به نصب آن در محل کسب است، می‌افزاید: بازرسی اتحادیه و واحد ثبت شکایات مکلف است به اعتراض و شکایت مردم از صنف مشاوران املاک رسیدگی کند و بدون هیچ اغماضی نیز با متخلفان برخورد می‌کند اما بهترین، نزدیک‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه برای احقاق حقوق عامه، آگاهی بخشی عمومی است.

    • بهمن فلاحی
      1400-09-10
      | پاسخ
      | پاسخ

      با سپاس از شما جناب احمدزاده
      خوشحالیم که همراه ما هستید و ممنون برای به اشتراک گذاری این مطلب با همراهان خانه انزلی.

  3. مصطفوی
    1400-09-10
    | پاسخ
    | پاسخ

    صنف در این مورد باید حتما نظارت مستقیم داشته باشد که مبادا کسی تخلف نکند. خدا بده برکت این روزا چیزی که زیاد شده املاک هست.

    • بهمن فلاحی
      1400-09-10
      | پاسخ
      | پاسخ

      با سپاس از شما برای به اشتراک گذاری نظرتون.

  4. ارژنگ ابراهیمی
    1400-09-14
    | پاسخ
    | پاسخ

    در خصوص حق کمیسیون این پرداخت تو تمام استان‌ها یکی هست یا نه فرق داره؟ من شنیدم توی بعضی استان‌ها باهم متفاوت هست.
    ممنون از این مطلب خوب.

    • بهمن فلاحی
      1400-09-14
      | پاسخ
      | پاسخ

      ممنون از همراهی شما و خوشحالیم که مطلب برای شما مفید بوده. بله بر اساس مصوبات قانونی و ارائه صنف مربوطه این پرداخت یکسان هست.

  5. پریسا مصطفوی
    1400-09-30
    | پاسخ
    | پاسخ

    مطلب خیلی خوبی بود. ساده و روان. ممنون.

    • بهمن فلاحی
      1400-10-01
      | پاسخ
      | پاسخ

      درود بر شما
      خوشحالیم که براتون مفید بوده.

  6. اصغر دمیر چی
    1400-10-02
    | پاسخ
    | پاسخ

    بنظرم مقاله خوبی بود. کامل و قابل فهم. لب مطلب همینه که میگه: حق کمیسیون یا دستمزد معاملاتی مشاور معادل ۰.۵٪ کل ارزش معامله درنظر گرفته شود. بنابراین هر یک از طرفین می‌بایست ۰.۲۵٪ به مشاور به عنوان حق کمیسیون پرداخت کند؛ ۰.۲۵٪ خریدار و ۰.۲۵٪ فروشنده ملک.

    • بهمن فلاحی
      1400-10-02
      | پاسخ
      | پاسخ

      درود بر شما جناب دمیر چی
      خوشحالیم که مقاله براتون مفید بوده. همراهی شما باعث دلگرمی ماست.

  7. دارا
    1400-10-06
    | پاسخ
    | پاسخ

    با درود.این طلب که شما درج کردید با نرخنامه ی مصوب مشاورین املاک در بندر انزلی مغایرت داره و نرخ مصوب به صورت پلکانی محاسبه می شه
    تا سقف ۵۰۰ میلیون ۱ درصد
    از ۵۰۰ تا ۱ میلیارد ۰/۸ درصد
    از ۱ میلیارد تا ۲ میلیارد ۰/۶ درصد
    از ۲ میلیارد به بالا ۰/۵ درصد
    به این ترتیب در یک معامله ۳ میلیارد تومانی کمیسیون هر طرف معامله ۱۰ میلیون تومان خواهد بود که به این مبلغ ۹ درصد ارزش افزوده اضافه می شه که به این ترتیب هر کدام از طرفین می بایست ۱۰۹۰۰۰۰۰ پرداخت کنند

    اما در مورد رهن و اجاره کمیسیون پرداخت ⅙ (یک ششم) مبلغ اجاره بهاست که مبلغ رهن برای تبدیل ۲ درصد محاسبه میشه برای مثال ۵۰ میلیون رهن و اجاره ۲ میلیون تومان به این ترتيب خواهد بود که رقم رهن ۵۰ میلیون به اجاره تبدیل میشه و با اجاره ماهیانه جمع میشه و بعد یک ششم اون رو به عنوان کمیسیون محاسبه می کنند (به علاوه ارزش افزوده) که از این قرار در چنین فرضی کمیسیون هر طرف ۵۴۵ هزار تومان خواهد بود.
    از سایت خوب شما ممنونم

    • بهمن فلاحی
      1400-10-06
      | پاسخ
      | پاسخ

      روزبخیر دوست عزیز
      خیلی متشکر از همراهی شما. ما از شما ممنونیم. البته که سعی کردیم مطلب رو کلی‌تر بهش بپردازیم. هدفمون صرفا ارائه اطلاعات محدود به شهر نبوده، با توجه به اینکه مقاله در سطح کشور search و بررسی می‌شه. با این اوصاف صمیمانه ممنونیم از اینکه اطلاعات جزئی و دقیق‌تری رو با ما به اشتراک گذاشتید.

      برقرار باشید

  8. محمد
    1401-09-14
    | پاسخ
    | پاسخ

    همان طور که موجر و مستاجر کمیسیون رهن و اجاره را درست پرداخت نمی‌کنند به طور مثال کمیسیون ۲میلیونی را نمیخوان ۳۰۰هزار تومن بدن
    بنگاه دار هم میتونه برای یه ملک ۴میلیاردی بجای ۱۰میلیون ۲۰میلیون بگیره
    من املاک شیراز هستم هیچ بنگاهی قانونی نمیگیره و اکثریت هم مشکلی ندارن با کمیسیون بیشتر از تعرفه

  9. ایراندخت
    1401-11-30
    | پاسخ
    | پاسخ

    بنگاه‌های املاک در شیراز حق کمسیون بسیار زیادی می گیرند به جای 5 میلیون 50 میلیون می گیرند و مردم را غارت کرده اند.

  10. isaac
    1402-07-09
    | پاسخ
    | پاسخ

    سلام،خسته نباشین .ای مقررات مربوط به انزلی ست اما هر شهری اتحادیه برای صنف تصمیم میگیرد.در شهر ما تا یک میلیارد یک درصد از هر طرف و از میلیارد به بالا ۷۵صدم از هر طرف می گیرند.در اجاره از هر طرف‌ یک سوم اجاره دریافت میشود.

    • بهمن فلاحی
      1402-07-20
      | پاسخ
      | پاسخ

      درود بر شما
      سپاس از نقطه نظر شما…
      پیروز و سربلند باشید

  11. پیرزاد
    1402-08-17
    | پاسخ
    | پاسخ

    با تشکر از مطلب خوب شما

  12. پیرزاد
    1402-08-17
    | پاسخ
    | پاسخ

    پی مطمئنا در انزلی پلکانی محاسبه می‌شه؟

ارسال دیدگاه