وکالت تام ‌الاختیار: انواع آن، شرط باطل شدن و تفاوتش با وکالت بلاعزل

تفاوت وکالت تام ‌الاختیار و وکالت بلاعزل اساسا به دلیل تفاوت در موارد اختیارات آنهاست. اصولا وکالت بلاعزل اهداف و مقاصد حقوقی طرفین را تامین می‌کند و دارای شروطی است که باید به آن‌ها توجه کرد. از این نوع وکالت برای مواردی همچون پرونده‌های طلاق و پرونده‌های مربوط به انحصار وراثت ملک و خرید و فروش املاک نیز استفاده می‌شود.

وکالت تام الاختیار نوعی از وکالت حقوقی‌ است که بر اساس آن وکیل اختیارات تمام و مطلقی در خصوص یک یا چند موضوع خواهد داشت. وکالت تام ‌الاختیار شامل دو نوع متفاوت است: وکالت عادی و بلاعزل.

در روند بررسی تفاوت وکالت تام ‌الاختیار و وکالت بلاعزل یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در خصوص آن دقت داشت، راجع به نحوه باطل شدن این نوع از وکالت است. توصیه اکید بر این است که وکالت بلاعزل در امور جزیی داده شود، نه کلی.

چه وکالت‌نامه به صورت ساده تنظیم و تعیین شده باشد و چه به صورت بلاعزل، موکل اجازه دارد یا می‌تواند فرآیند رسیدگی به امور را خودش انجام دهد. احیانا اگر قصد دارید به کسی وکالت بدهید حتما بهتر است این ۵ نکته را خوب بررسی کنید. در ادامه مطلب پیش‌رو جزییات بیش‌تری در خصوص تفاوت وکالت تام ‌الاختیار و وکالت بلاعزل دریافت خواهید کرد.

وکالت تام ‌الاختیار چیست؟

برای درک بهتر تفاوت وکالت تام ‌الاختیار و وکالت بلاعزل، قبل از هر چیز لازم است خیلی ساده و کوتاه به تعریف وکالت بپردازیم:

«تعریف وکالت در فقه و چهارچوب حقوقی ایران به عقد یا پیمانی گفته می‌شود که بر اساس آن یکی از طرفین (یک فرد و معمولا درخواست کننده)، طرف دیگر را به صورت قانونی برای انجام اموری جانشین، نماینده و نایب خود تعیین می‌کند.»

وکالت تام الاختیار نوعی از وکالت حقوقی‌ است که بر اساس آن وکیل اختیارات تمام و مطلقی در خصوص یک یا چند موضوع خواهد داشت.

به فرض اگر وکالت تام الاختیار در خصوص ملک داده شده، وکیل می تواند به امور مربوط به آن تمام و کمال رسیدگی کند. مقصود اینکه از تصرف و فروش، رهن و اجاره و هر آنچه مربوط به ملک می‌شود در دایره اختیارات وکیل قرار خواهد گرفت.

باید به این نکته توجه داشت، پس از اینکه موکل به طور قانونی این حق یا وکالت‌نامه را به وکیل داد، بعد از آن برای رتق و فتق هیچ یک از موارد نیاز به اجازه موکل نخواهد بود. بنابراین در وکالتنامه تام الاختیار حتما قید می‌شود که این گواهی حقوقی یا وکالتنامه برای رسیدگی به امور حقوقی، اداری و هر آنچه موکل درخواست کرده تنظیم شده است. (بیشتر بدانید: چه زمانی نیاز است برای فروش به کسی وکالت بدهیم؟)

انواع وکالت تام ‌الاختیار

۱. وکالت تام ‌الاختیار ساده:‌ در این حالت از وکالت چون شرط یا شروطی برای عدم عزل وکیل تعیین و تکلیف نشده؛ بنابراین هر زمان و هر ساعتی اگر موکل اراده کند می‌تواند وکیل یا نماینده حقوقی خود رااز رسیدگی به امور و به طور کل عزل کند.

۲. وکالت تام ‌الاختیار بلاعزل: وکالت تام ‌الاختیار بلاعزل برای خرید و فروش ملک و ماشین بسیار رایج است. مهم‌ترین دلیل تفاوت وکالت تام ‌الاختیار و وکالت بلاعزل بر اساس ماده ۶۷۹ قانون مدنی، اختیار و اراده عزل است. (بیشتر بدانید: حق کمیسیون ملک برای خرید و فروش چقدر است؟)

شرط فسخ وشرط باطل شدن وکالت بلاعزل

موکل، هر زمان اراده کند می‌تواند وکیل را عزل کند الا اینکه وکالت وکیل یا عدم‌ عزل وکیل در ضمن عقد شرط شده باشد. در این صورت موکل دیگر اختیار یا حق عزل وکیل و فسخ وکالت را نخواهد داشت.

به موجب نظریه شماره ۷۱۲ مورخه ۱۳۶۰/۳/۵ اداره حقوقی قوه قضاییه، اگر در سند رسمی، تصریح گردد که موکل، ضمن عقد لازمی، عدم عزل وکیل را شرط نموده؛ و سند نیز به امضای موکل برسد؛ در این صورت وکالت مزبور بلاعزل خواهد بود.

در خصوص باطل شدن: «فوت وکیل یا موکل، جنون وکیل یا موکل، سفاهت وکیل یا موکل، از بین رفتن مورد یا موضوع وکالت، انجام عملی منافی با وکالت توسط موکل و پایان مدت وکالت» از مهم‌ترین مواردی هستند که می تواند وکالت بلاعزل را باطل کند.» (بیشتر بدانید: ۳ نکته بسیار ضروی درباره نسق، جزئیات قانونی و مشکلات آن)

متن وکالت نامه تام الاختیار (نمونه)

موکل

نام: ………………….  نام خانوادگی: ………………….  نام پدر: ………………….  شماره ملی: ………………….  شماره شناسنامه: …………………. صادره: …………………. تاریخ تولد: / /….۱۳

وکیل

نام: ………………….  نام خانوادگی: ………………….  نام پدر: ………………….  شماره ملی: ………………….  شماره شناسنامه: …………………. صادره: …………………. تاریخ تولد: / /….۱۳

مورد وکالت: تام الاختیار

پس از اخذ مجوزهای لازم و موافقت دوائر ذیربط ، انجام هر نوع معامله اعم از قطعی، شرطی، رهنی، صلح، خرید، فروش، اجاره و غیره ایجابا و قبولا نسبت به اموال و املاک منقول (اتومبیل و موتورسیکلت و …. ) و غیرمنقول (ملک مسکونی – آپارتمان – منزل – زمین – مغازه و …) و حق اشتراکها و حق الامتیازها از قبیل تلفن ثابت و همراه و غیره و سهام های ایشان اعم از موروثی و ملکی و ابتیاعی با هر شخص یا اشخاص حقوقی یا حقیقی ولو با شخص خود و پرداخت و دریافت مال المعاملات و اسقاط کافه خیارات و ضمانت کشف فساد و تصرف دادن و تصرف نمودن موارد معامله یا تعهد در آنها و صدور اجرائیه و تعقیب عملیات اجرایی تا آخرین مرحله و نیز افتتاح هر نوع حساب بانکی و برداشت از آن و سایر حسابهای مفتوحه بانکی موکل و جوایز آن اعم از جاری، پس انداز، قرض الحسنه و غیره و امضاء ذیل اوراق بانکی ، دریافت هر نوع وام و تسهیلات بانکی در قالب عقود اسلامی از هر یک از بانکهای ایران، به رهن و وثیقه قراردادن اموال موکل نزد بانک، وام و تسهیلات دهنده به هر مبلغ و میزان و با هرگونه قید و شرط، افتتاح حساب و برداشت از آن در این مورد، اخذ دسته چک، اوراق دستور پرداخت و یا هر ابزار مالی مشابه با حق امضاء ، دریافت کلیه مطالبات موکل از هر شخص حقیقی یا حقوقی، وجوه سپرده شده در صندوقها، تفکیک و تقسیم و افراز اموال منقول و غیر منقول موکل یا سایر شرکا، صلح و تصالح لازمه و خریداری نمودن و نام نویسی هر نوع اتومبیل به هر مشخصه از مالک مربوطه و شرکتهای ذیربط و نمایندگی های آن، تحویل گرفتن خودروها، اقدام به شماره گذاری آنها، انجام امور مورد نیاز موکل در تمامی دوائر دولتی و خصوصی اعم از دارائی ، شهرداری ، ثبت اسناد ، ثبت احوال ، اوقاف ، گذرنامه ، گمرک ، بازرگانی ، تامین اجتماعی ، کار ، مخابرات ، بانکها ، دفاتر اسناد رسمی و غیره و پرداخت حقوق متعلقه، سپردن تعهدات ضروری و گواهی امضاء تنظیم و امضاء هر نوع اعتراضنامه و اصلاحیه های لازم، تقاضا و اخذ هر نوع مدرک و مجوز و استعلام اعم از پروانه ، عدم خلاف ، پایان کار ساختمانی ، اسناد مالکیت ،شناسنامه ، کارت شناسایی ملی ، رونوشت و المثنی آنها ، دریافت گواهینامه رانندگی دریافت حقوق ، بن ، حق بیمه ، کوپن و سایر مزایای موکل از هر مرجع ذیصلاح و همچنین تقدیم هر نوع دادخواست به مراجع قضایی و انتظامی و دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری و مراجع بدوی و تجدید نظر و پیگیری پرونده ها از بدو الی الختم و تقاضای تجدید نظر، فرجام خواهی تا حصول نتیجه و انتخاب وکیل دادگستری و انعقاد قرارداد با وی و عزل وکلای  قانون آیین دادرسی ۳۶ و ۳۵ انتخابی و ارجاع امر به کارشناسی و ادعای جعل و انکار و تردید و مصالحه با طرف دعوی و انجام امور مندرج در ماده مدنی و وکالت در جلب ثالث و دفاع از دعوی ثالث و وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن و وکالت در قبول و رد سوگند با حق اعلام رضایت در این خصوص و انتخاب وکیل دادگستری و انعقاد قرارداد با وی و فک ، فسخ ، تفاسخ و تمدید و تجدید ابطال و اقاله قراردادها و دریافت گواهی نامه حصر وراثت و گواهینامه واریز مالیات بر ارث و مداخله تامه مطلقه در امور مالی موکل و انجام تشریفات معمول هریک از موارد فوق تا حصول نتیجه و سپس تسویه حساب با موکل و مراجعه به اداره راهنمایی و رانندگی و دوائر و شعب ذیربط و انجام تشریفات مورد نیاز و تعویض پلاک خودروهای مربوط به موکل به نام شخص خود یا هر شخص حقیقی یا حقوقی و دریافت رسید فک پلاک و تشریفات درمورد اخذ سند مالکیت و المثنی از اداره ثبت اسناد و املاک و وکالت دعاوی و حق تامین وکیل رسمی دادگستری و تفویض کلیه اختیارات به ایشان و دادن رسید و سپردن تعهدات ضروری اقدام به هر نحو راجع به هر عمل و اقدام مورد حاجت دیگر حتی اگر در ارتباط با موارد وکالت در این وکالتنامه قید نشده باشد کلا به نام و جهت موکل به صلاح و مصلحت وکیل برابر مقررات به نحوی که نیازی به حضور و اجازه و امضاء مجدد موکل نبوده باشد. مراجعه به کلیه دفاتر اسناد رسمی و ادارات ثبت اسناد و املاک کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی و دادگاهها و دادگستری های کشور و سایر ادارات، همچنین انجام تمامی امور اداری و حقوقی و قضایی ، انحصار وراثت ، نقل و انتقال و فروش و یا ، ذیربط جهت فسخ و لغو و ابطال وکالتنامه موکل واگذاری سهم الارث یا اموال منقول و غیر منقول موکل به خود یا هر شخص دیگر به هر قیمت و یامبلغ که وکیل صلاح بداند

حدود اختیارات : وکیل در انجام مورد وکالت اختیار تام داشته و هرگونه امضاء و اقدام نامبرده به منزله امضاء و اقدام موکل بوده و از درجه اعتبار قانونی لازم و کافی برخوردار است به گونه ای که در هیچ مورد احتیاج به حضور و یا اجازه ثانوی موکل نباشد. وکیل حق توکیل به غیر جزا و یا کلا  ولو کرارا را دارد مفاد این برگه فقط در نفس وکالت موثراست.

امضا موکل:

(پیشنهاد بررسی: اطلاعات فروش آپارتمان‌های ساحلی در محدوده بلوار ساحل قو)

نکته مهم: وکالت بلاعزل در امور ملکی

باید به این موضوع اشاره کرد که چه وکالت‌نامه به صورت ساده تنظیم و تعیین شده باشد و چه به صورت بلاعزل، موکل اجازه دارد فرآیند رسیدگی به امور را خودش انجام دهد. مقصود ما این است که این اختیار الزاما فقط به فعالیت یا رسیدگی به‌واسطه وکیل محدود نمی‌شود.

نکته بسیار مهم؛ بسیاری از افراد به هنگام خرید و فروش املاک و مستغلات، فرآیند معامله را از طریق وکالت بلاعزل پیش می‌برند. یعنی خریدار، کل مبلغ را در ازای دریافت این نوع وکالتنامه به فروشنده ملک پرداخت می‌کند.

در این صورت خریدار می‌تواند روند امور اداری و انتقال سند را به تنهایی پیگیری کند و سند ملک را به نام خودش بزند. اما چنانچه در جریان این امور فروشنده فوت کند یا دچار جنون شود همه چیز به فنا خواهد رفت. یعنی وراث فروشنده یا مالک می‌توانند از این انتقال سند جلوگیری کنند یا حتما باید در فرآیند انتقال سند خودشان حضور داشته و پیگیری کنند! (بیشتر بدانید: ملک قولنامه‌ای؛ خانه قولنامه‌ای آیا به لحاظ قانونی قابل اتکاست؟)

یادتان باشد وکالت بلاعزل در امور جزیی داده شود، نه کلی. همچنین در وکالت بلاعزل مورد وکالت توسط طرفین با دقت مطالعه و ملاحظه شود. در ضمن همان موردی که طرفین مدنظر دارند به‌طور دقیق در وکالت‌نامه نوشته شده باشد.

مدارک لازم برای وکالت تام الاختیار

• کلیه مدارک شناسایی موکل، شخصی که تصمیم اعطای وکالت تام الاختیار دارد.
• کلیه مدارک شناسایی وکیل، شخصی که شرایط قانونی و تصمیم به قبول وکالت تام الاختیار دارد.
• کلیه مدارک مالکیت موکل، در اموری مانند فروش واحد مسکونی و امثالهم.
• در خصوص امور طلاق همه مدارک از جمله سند ازدواج و مدارک هویتی.

جمع‌بندی

• وکالت تام الاختیار: بر اساس آن وکیل اختیارات تمام و مطلقی در خصوص یک یا چند موضوع خواهد داشت.
• انواع و اقسام وکالت تام ‌الاختیار شامل وکالت ساده و بلاعزل است.
• فوت وکیل یا موکل، جنون وکیل یا موکل، سفاهت وکیل یا موکل باعث باطل شدن وکالت بلاعزل می‌شود.
• از بین رفتن مورد یا موضوع وکالت، انجام عملی منافی با وکالت توسط موکل و پایان مدت وکالت می‌تواند وکالت بلاعزل را باطل کند.
• بهتر است وکالت بلاعزل در امور جزیی داده شود، نه کلی.
• موکل هر زمان اراده کند می‌تواند وکیل را عزل کند، الا اینکه وکالت وکیل یا عدم‌ عزل وکیل در ضمن عقد شرط شده باشد.
• وکالت، از عقود جایز بوده و توسط هر یک از طرفین قابل انحلال است.
• یکی از طرق زوال آن، عزل وکیل توسط موکل است.
• اگر تصریح گردد که موکل، ضمن عقد لازمی، عدم عزل وکیل را شرط نموده؛ و سند نیز به امضای موکل برسد؛ وکالت مزبور بلاعزل خواهد بود.

در پایان، می‌توانید برای مطالعه مقالات بیشتر در این خصوص به صفحه دانستنی‌های معاملات ملکی مراجعه کنید. همچنین برای آشنایی با بهترین محلات بندرانزلی ازجمله دهکده ساحلی و طالب آباد می‌توانید به صفحه راهنمای محلات مراجعه کنید. علاوه بر این برای بازدید از بهترین فایل‌های ملکی در بندر انزلی کافی‌ست از طریق لینک وارد صفحه اصلی سایت شوید.

(آخرین بروزرسانی در تاریخ ۲۱ آبان ۱۴۰۲)