آیا تربگوده بندر انزلی تفرجگاه ناصرالدین شاه بوده است؟ (۵ نکته درباره این ناحیه)

بندر انزلی جزو زیباترین شهر‌های شمال ایران به شمار می‌رود. پیوند طبیعت با ساختار شهری از دیرباز ویژگی‌ منحصربفرد این بندرگاه شمال کشور است. از ۲۰۰ سال گذشته توسعه و رشد انزلی پایدار بوده و ابعاد مختلفی همچون فرهنگ و شهرنشینی را تحت تاثیر قرار داده است. در این بین مناطقی که زمانی جز روستاها و در واقع حاشیه شهر محسوب می‌شدند با گذشت زمان بدل به بخشی از بدنه شهر شده‌اند. تربگوده بندر انزلی یکی از آن بخش‌هاست.

این مناطق با رشد شهرنشینی، توسعه اقتصادی منطقه به واسطه تصویب مناطق آزاد تجاری صنعتی انزلی، مدرنیزه شدن ساختارها و افزایش سرمایه‌گذاری ملک در این محدوده تغییره چهره داده‌ و خود از امکانات و موقعیت توریستی برخوردار شده‌اند (در همین رابطه: اجاره ویلاهای مجهز استخردار).

 تربگوده بندر انزلی یکی از مناطقی است که طی ۵۰ سال اخیر همواره در حال تغییر بوده است. این بخش با گذر زمان به بستری بالقوه برای سکونت و سرمایه‌گذاری مبدل گشته است. بر اساس نگاشته‌ها از تاریخچه تربگوده بندر انزلی، به‌نظر می‌رسد این منطقه در برهه‌ای از زمان تفرجگاه ناصرالدین شاه در سال ۱۲۴۸ شمسی بوده. علاوه بر این رابینو  یکی از محققین این زمینه، در کتاب ولایات دارلمرز از آن یاد کرده است.

۱. تر‌بگوده بندرانزلی کجاست؟

این روستا در منطقه جلگه‌ای و در کنار جاده انزلی-رشت، درست در قسمت ورودی بندرانزلی قرار دارد. این منطقه دارای نسق ۴۵ ساله تا سال ۱۳۶۳ بوده است. و حق کشاورزی بر روی زمینی که شخصی دیگر مالک آن بوده وجود داشته است. این ناحیه از شمال و شمال‌غربی به روستای شالور و از جنوب به روستای شیخان، و از مشرق به شانکا‌پرده و از سمت غرب به مرداب انزلی منتهی می‌گردد. (بررسی کنید: املاک ویلایی و زمین در تربگوده انزلی)

۲. نام تربگوده به چه معناست؟

تُرب یک نوع از «لی» است. بر اساس آنچه در تاریخ جامع انزلی نوشته شده، در گذشته از لی یا لیغ که در واقع نوع بسیار مرغوب شالی است در حصیربافی استفاده می‌کرده‌اند. «چش لی» نوع درجه دو شالی است و برای سرپوش خانه‌های «گالی پوشی» که سقف آنها از ساقه گیاهان است بهره می‌برده‌اند.

«ترب» از نوع درجه سه و نامرغوب بوده و از دو نوع دیگر کلفت‌تر است. و مغز این نوع شالی پرتر و دوامش هم کم‌تر  بوده و برای سقف برخی خانه‌ها به کار می‌رفته است. بدین جهت این منطقه به تربه‌گوده معروف شده است. (بیشتر بدانید: انزلی قدیم در روایات چگونه توصیف شده است؟)

۳. سبقه تاریخی تر‌بگوده از چه قرار است؟

این روستا تا حدود ۶۰ سال پیش فاقد جمعیت، خانه و آبادی بوده و در گذشته به عنوان محل چراگاه مورد استفاده اهالی منطقه قرار می‌گرفت. به رقم آنچه در منابع ذکر شده، اولین بار که اسمی از تربگوده در تاریخ جامع بندر انزلی ذکر گردیده، مربوط به خاطرات روزانه «ناصرالدین شاه» است که برای استراحت به انزلی آمده بود. (بررسی کنید: ویلاهای شهرکی، دوبلکس، جنگلی و کوهپایه‌ای)

او در یکی از خاطراتش به تاریخ ۱۲۴۸ شمسی این چنین می‌نویسد:

« نوید را امروز حاضر کردند. بعد از ادای فریضه پنج به غروب مانده سوار شدیم. عضدالملک، حکیم‌الملک، رخت‌دار، آقا ابراهیم، ده‌باشی، میرشکار، دریابیگی و …با ما نشسته روانه گشتیم. یک مرغ آبی، یک پر لا و حقار بود، زدم. بعد از ساحل میان‌پشته رفتیم پهلوی، جزیره ترب گوده که نیزار است، افتادم. چای و میوه در آنجا صرف شد. چون باد به سمت انزلی می‌وزید، بادبان کرده تند رفتیم…»

«رابینو» در سال ۱۹۱۱ میلادی برابر با ۱۲۹۰ شمسی در صفحه ۱۶۳ کتاب «ولایات دارلمرز» درباره ترب گوده این چنین می‌نویسد:

«تربگوده در جنوب طالب‌آباد و شالور قرار دارد. و هرچند که وسیع بنظر می‌رسد ولی خشکی در آن بسیار کم است.»

۴. اقوام اولیه تربگوده

به نظر می‌رسد اولین کسی که در این منطقه خانه ساخته شخصی به‌ نام «رمضان پدرصفت» از اهالی شالور بوده. بعد از آن «سید رضی بدری» در آنجا ملکی ویلایی بنا می‌کند. و کمی بعدتر از آن نیز «شیخ حسن پرده پوش» خانه‌ای جهت سکونت در این منطقه می‌سازد. بدین شکل رفته‌رفته بر ساکنین تربه‌گوده افزوده شد و  این محل رونق می‌گیرد. (بیشتر بدانید: از تاریخچه شهرک توریستی دهکده ساحلی چه می‌دانید؟)

۵. جمعیت تربگوده از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۶۵

در سال ۱۳۳۵شمسی جمعیت روستای تربگوده انزلی در سرشماری نیامده و احتمالا با روستای دیگری ادغام شده باشد. احتمالا جمعیت این بخش با روستای «شالور» تلفیق شده. قریب به یقین اگر تربه‌گوده جمعیتی هم در آن زمان داشته، از چند خانوار بیشتر نبوده است. آمار جمعیت تربه‌گوده براساس سرشماری مرکز آمار ایران، جهت رشد جمعیت و قیاس آن در سال‌های 1345 تا 1365 در ذیل آمده است:

• در سال ۱۳۴۵ شمسی ۱۵۸ نفر، ۷۴ نفر مرد، ۸۴ نفر زن، در ۲۷ خانوار.
• در سال ۱۳۵۵ شمسی ۱۳۸ نفر، ۶۱ نفر مرد، ۷۷ نفر زن، در ۲۲ خانوار.
• در سال ۱۳۶۵ شمسی  ۵۱۷ نفر، در۱۰۰ خانوار که ۱۴۹ نفر آنها باسواد بودند.
• در سال 1385 شمسی 299 نفر، در 83 خانوار

در پایان، می‌توانید برای مطالعه مقالات بیشتر در این خصوص به صفحه تاریخ جامع انزلی مراجعه کنید. شاید علاقمند باشید تا جدید‌ترین مطلب خانه انزلی با عنوان تاریخچه محلات غازیان را هم مطالعه کنید. علاوه بر این می‌توانید برای بازدید از عناوین متنوع، املاک و مستغلات به جهت سرمایه‌گذاری ملکی وارد صفحه از طریق لینک وارد صفحه اصلی شوید.

منبع:

• تاریخ جامع انزلی، طویلی
• آخرین بروزرسانی در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۴۰۱